Öncelikle okuduğum kitabın Platon'un dört tane diyalogunu içerdiğini söylemeliyim. Bunlar birbirleri ile bağlantılı olan Euthyphron, Apologia(Sokrates'in Savunması), Kriton ve Phaidon'dur. Bir bütün halinde okunduğunda Sokrates'in Savunması daha da anlamlı olacaktır. Ancak bu yazıda ben sadece Sokrates'in Savunması'ndan bahsedeceğim.
Sokrates, çok bildiğini iddia edenlere bilmediğini gösteren ve kolayca dikkatleri üzerine çeken bir kişiydi. Dolayısı ile suçlayıcıları çok ve suçlanması da kolay oldu.
Resmi suçlama metni : Sokrates tanrılara inanmıyor, yeni tanrılar icat ediyor, gençleri yoldan çıkarıyor. Ölümle cezalandırılmalıdır.
Sokrates'in talebi : Cezalandırılacağına ömür boyu devlet tarafından bakılmaktır.
Sokrates, Lysias'a hazırlatılan savunmayı kabul etmez ve kendi savunmasına başlar :
Süslenmiş cümleler kurmayacağını söyleyerek başlar. İnsanları eğitme işine girmiyorum ve bu yolla para kazanmıyorum. Sadece kendini bilge sananların yanına gidip bilge olmadıklarını gördüm ve onların düşmanlığını kazandım. Oysaki ben hiçbir şey bilmediğimin farkındayım. Öğrencileri de Sokrates'in yaptığı gibi bilge görünenlerin bilgilerini sınayınca, sınananlar sorumluyu Sokrates olarak görüyorlar ve gençleri yoldan çıkardığını iddia ediyorlar. Ancak onlara ne öğretip yoldan çıkarttığım konusunda susup kalıyorlar.
Yeni tanrılar üretip onlara inandığımdan bahsediyorsun ki bu benim tanrıtanımazlığımı çürütüyor. Atların varolduğuna inanmadan atçılığa inanılmıyorsa, ilahi şeylere inanıp ilahlara inanmamak olmaz.
Az da olsa başkalarına yardım etmek isteyen birisi yaşayıp yaşamayacağının hesabını yapmaz. Tanrı beni felsefe yapmakla görevlendirdi eğer ölümden korkarak kaçsam suç işlemiş olurum. Bir daha felsefe yapmayacaksan seni bırakırız deseniz, bırakmam devam ederim. Kentimiz iri ve hantal bir at ise ben sizi uyaracak at sineğiyim.
Kötülüğün ölümden daha hızlı koşmasından dolayı ölümden sakınmak zor değildir, zor olan kötülükten sakınmaktır. Yaşlı olan ben ölüme, genç ve hızlı suçlayıcılarım ise kötülüğe yenik düştüler. Başkalarının sizi eleştirmesini önlemek yerine, olabildiğince daha iyi biri olmaya çalışmak gerekir.
Ölüm hakkında iki düşünce vardır. Ya ölüler varolmazlar, hiçbir rüya görmeden uyurlar ya da ölenler buradan başka bir yere göç ederler. İki durum da kazaçlı sayılabilir.
Artık ayrılık vakti gelip çattı, ben ölmeye sizler de yaşamlarınızı devam ettirmeye gidiyorsunuz. Hangisinin daha iyi olduğunu sadece tanrı bilebilir.
Evet, böyle hüzünlü bir şekilde Sokrates'in Savunması sonlanıyor. Eğer bundan sonra Sokrates'in hücrede neler yaşadıklarını, onu kaçırmaya çalışmalarını ve idam edilecekken söylediklerini de merak ediyorsanız başta dediğim gibi sonraki diyalogları da okumalısınız.
Cheers!!